Hoàng Vy/Người Việt
LITTLE SAIGON, California (NV) – Cách đây ba tháng, nhật báo Người Việt có hai bài phóng sự tìm hiểu về đại dịch COVID-19 và tình trạng chích ngừa vaccine trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt, đặc biệt trẻ em vùng Nam California cũng như những vùng lân cận.
Mục đích của những bài phóng sự đó là nhằm phổ biến thông tin chính xác về vaccine COVID-19 và khuyến khích phụ huynh cho trẻ em chích ngừa. Sau ba tháng, tình trạng dịch bệnh COVID-19 tại Hoa Kỳ cũng như trên thế giới có nhiều thay đổi.
Suy nghĩ và tâm trạng của người dân Mỹ nói chung và cộng đồng gốc Á nói riêng về COVID-19 và vaccine COVID-19 cũng có nhiều thay đổi.
COVID-19 vẫn là mối đe dọa đáng bận tâm, nhất là khi mùa Đông sắp đến
Vào ngày 20 Tháng Mười vừa qua, Thống Đốc Gavin Newsom của California thông báo tình trạng khẩn cấp vì dịch bệnh COVID-19 của tiểu bang sẽ kết thúc vào cuối Tháng Hai, 2023, gần ba năm sau khi căn bệnh này xuất hiện tại Hoa Kỳ. Quy định đeo khẩu trang trong nhà cho người lớn chưa chích vaccine cũng được dỡ bỏ cùng thời gian.
Với những nới lỏng về quy định phòng ngừa sự lây lan của COVID-19, nhiều người có lẽ thở phào cho rằng dịch bệnh đã bị đẩy lùi, cuộc sống rồi sẽ quay lại bình thường như trước. Thực tế không hẳn như vậy. Bệnh nhân mới của COVID-19 vẫn thêm mỗi ngày. Số ca tử vong vì căn bệnh này vẫn còn là điều đáng lo ngại.
Theo thống kê của Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), cho đến thời điểm hiện tại, thế giới có hơn 626 triệu người nhiễm COVID-19, trong đó có hơn 6.5 triệu người chết vì bệnh này. Tính từ thời điểm COVID-19 xuất hiện vào năm 2020, đến nay đã hơn hai năm rưỡi, nhưng căn bệnh truyền nhiễm này vẫn chưa hoàn toàn biến mất, mặc dù chiều hướng có giảm đi.
Chỉ trong vòng một tuần bắt đầu ngày 17 Tháng Mười, thế giới vẫn có hơn 2.8 triệu người nhiễm COVID-19 và gần 9,000 người chết vì nó. Chỉ tính riêng ở Orange County, California, trong cùng khoảng thời gian, trung bình mỗi ngày có 150 người mắc bệnh, theo số liệu của covid19.ca.gov, trang web của cơ quan phòng chống COVID-19 của California.
Những con số đó cho chúng ta thấy rằng COVID-19 vẫn còn tồn tại trong cuộc sống của chúng ta, vì vậy, những biện pháp đề phòng và chích vaccine vẫn hết sức cần thiết, nhằm bảo vệ sức khỏe cho chính bản thân và mọi người trong gia đình.
Điều đáng nói, nếu xét riêng trong dân số của cộng đồng, người gốc Á mắc bệnh chiếm tỉ lệ khá cao, cứ khoảng 100,000 người thì có 138 người nhiễm bệnh, tức là có tỉ lệ mắc bệnh cao hàng thứ hai ở Orange County.
Dân Mỹ không mặn mà chích vaccine
Ngày 25 Tháng Mười vừa qua, Tổng Thống Joe Biden đích thân chích mũi vaccine tăng cường mới nhất (còn gọi là “vaccine bivalent”) trước sự hiện diện của giới truyền thông nhằm khuyến khích người dân Mỹ chích mũi vaccine tăng cường.
Sở dĩ Tổng Thống Biden phải làm chuyện này là vì người dân có vẻ không mặn mà với việc chích vaccine. Theo số liệu của Trung Tâm Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC), tính đến thời điểm hiện nay, 80% dân Mỹ chích mũi vaccine đầu tiên; 68.2% chích đủ hai mũi; chỉ có 49.1% chích mũi tăng cường thứ nhất; và chỉ có 40.6% người đủ điều kiện chích mũi tăng cường thứ nhì.
Số người Mỹ chích vaccine COVID-19 ngày càng giảm đi. Thấp nhất là vào đầu Tháng Chín vừa qua, chỉ có 83,000 người chích vaccine, so với đỉnh điểm hơn 3.5 triệu người chích hồi đầu Tháng Tư, 2021, khi vaccine COVID-19 được phổ biến rộng rãi.
Bác Sĩ Scott Roberts, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của trường y dược thuộc đại học Yale University, cho biết tỉ lệ người Mỹ chích vaccine thấp như vậy thật đáng lo ngại.
Bác Sĩ Roberts cho rằng người dân hoặc là không biết tới loại vaccine tăng cường “bivalent,” hoặc là cho rằng COVID-19 không còn đáng sợ nữa. Ông cho biết thêm, chính Tổng Thống Biden vài ngày sau khi loại vaccine tăng cường “bivalent” có mặt trên thị trường lại phát biểu đại dịch COVID-19 đã kết thúc khiến người dân chủ quan.
Cộng đồng người gốc Á chích vaccine như thế nào?
Trong bức tranh toàn cảnh về tình hình chích vaccine COVID-19 của người dân Mỹ thì cộng đồng người gốc Á sống tại vùng Orange County đã thực hiện việc chích như thế nào?
Tính đến ngày 19 Tháng Mười năm nay, tổng số ca nhiễm COVID-19 của cộng đồng gốc Á sống tại Orange County chiếm 21.8% tổng dân số của quận hạt, tương đương 25% tổng số ca nhiễm trong vùng này. Chỉ trong vòng một tháng qua, số ca nhiễm trong cộng đồng gốc Á tăng 2.9%.
Điều đáng mừng, người gốc Á tại Orange County khá tích cực trong việc chích vaccine, luôn đứng trong “Top 3” nhóm sắc dân tham gia chích vaccine và mũi tăng cường. Cụ thể, có đến 72% người gốc Á đã chích vaccine và mũi tăng cường, đứng hàng đầu trong các nhóm sắc dân. Còn riêng mũi vaccine tăng cường “bivalent,” có 11% người gốc Á đã chích, chỉ đứng sau nhóm người da trắng (12.1%), theo số liệu của trang web covid19.ca.gov.
Cũng trong sự so sánh giữa các sắc dân tại vùng Orange County, người gốc Á cũng mạnh dạn cho trẻ em dưới 5 tuổi đi chích ngừa. Có khoảng 12% trẻ em dưới 5 tuổi đã chích vaccine, so với 8% nhóm người da trắng. Nhóm trong độ tuổi thanh thiếu niên cũng chích vaccine nhiều nhất, 82% so với 75% thanh niên da trắng. Chích mũi tăng cường cũng vậy.
Điều dễ nhận ra nhất trong bảng số liệu này là sự hưởng ứng với việc chích mũi tăng cường tỉ lệ nghịch với độ tuổi, tức là càng trẻ thì càng ít mặn mà chích mũi tăng cường.
Còn đó nỗi băn khoăn việc chích vaccine cho trẻ em
Như đã đề cập ở trên, cộng đồng người gốc Á hưởng ứng mạnh hơn so với các nhóm sắc dân khác trong việc cho trẻ em chích vaccine. Tuy nhiên, đó là sự so sánh tương đối. Khi nhìn vào số liệu tuyệt đối, có lẽ chúng ta không khỏi băn khoăn. Chỉ có 11% trẻ em được chích vaccine, liệu các em còn lại có an toàn khi COVID-19 vẫn hiện hữu, hơn nữa, những biện pháp phòng tránh như đeo khẩu trang cũng đã được gỡ bỏ.
Mùa Hè vừa qua, những khu vui chơi giải trí nổi tiếng như Disneyland và Knott’s Berry Farm đã hoạt động hết công suất trở lại và không còn bắt buộc du khách giữ khoảng cách cũng như đeo khẩu trang. Sau đó, khi niên học mới bắt đầu, các trường học cũng bỏ quy định buộc học sinh phải đeo khẩu trang. Đây thực sự là một rủi ro mà các bậc phụ huynh đang đánh cược bằng chính sức khỏe của con em mình. Thực tế, ba tháng Hè vừa qua, Orange County đã chứng kiến sự gia tăng đột ngột các ca nhiễm COVID-19.
Đơn cử, tại Trung Tâm Y Tế Southland Health Center, từ Tháng Sáu đến Tháng Mười năm nay, chỉ có 15 thanh thiếu niên đến chích vaccine và năm thanh thiếu niên chích mũi tăng cường.
Bản sắc văn hóa vẫn là rào cản
Từ giữa Tháng Sáu đến nay, cũng đã hơn bốn tháng, nhiều phụ huynh gốc Việt vẫn còn tâm lý e ngại cho con mình đi chích ngừa. Mặc dù thông tin được đưa ra rộng rãi cho công chúng, cũng như các chi tiết được cập nhật kịp thời, đại đa số vẫn không tin tưởng vào mức độ an toàn của vaccine đối với con mình. Một chi tiết đáng ghi nhận, hơn 80% người Việt trong vùng Orange County chỉ giao tiếp bằng tiếng Việt. Những thông báo của chính phủ cũng như của các tổ chức có trách nhiệm đa phần không đến trực tiếp với họ.
Ngoài ra, người gốc Việt sinh sống tại Orange County không thường xuyên đi khám bệnh hay gọi điện thoại tư vấn từ bác sĩ gia đình. Do đó, họ cũng không tiếp cận được thông tin mới nhất.
Mạng xã hội vẫn có ảnh hưởng rất lớn đến cộng đồng người gốc Việt tại Hoa Kỳ, trong đó, những nguồn tin sai lệch cũng như thuyết âm mưu hoành hành không có kiểm soát. Một YouTuber người Việt nổi tiếng sống tại Virginia được báo Mỹ so sánh ngang với ông Alex Jones, một tay tung tin giả “chuyên nghiệp,” vừa bị tòa án tuyên phạt gần $1 tỷ. Không hiếm những bài viết trên Facebook, dễ dàng đến cộng đồng người gốc Việt, gieo rắc sự nghi ngờ về độ an toàn của vaccine, làm cho nhiều phụ huynh e ngại.
Một tập quán cố hữu của người Việt là xem con cái như những sinh linh bé bỏng yếu đuối, nên họ cố sức bảo vệ cho những đứa trẻ đó. Không hiếm những trường hợp cha mẹ cho con cái đi biển chơi vào mùa Hè nhưng lại mặc đồ rất ấm như quần jean, áo tay dài. Với những bậc phụ huynh đó, chích vaccine vào cơ thể có ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con cái của họ.
Thêm một nét văn hóa đặc trưng của người Việt là cha mẹ có toàn quyền quyết định mọi chuyện trong gia đình. Do đó, nhiều bậc cha mẹ người Việt vẫn ngại cho con mình chích mũi tăng cường, dù những đứa con trong độ tuổi thanh thiếu niên.
Với những ai được tiếp cận với nguồn thông tin đầy đủ, họ đều biết điều quan trọng nhất để bảo vệ bản thân và gia đình trong “cuộc chiến” chống COVID-19 là vẫn phải chích ngừa đầy đủ để giảm nguy cơ mắc bệnh, giảm biến chứng nếu lỡ bị nhiễm, và giảm lây lan bệnh cho gia đình và cộng đồng. Các nghiên cứu chỉ ra rằng đưa con em đi chích ngừa là an toàn nhất, để bảo vệ trẻ em khỏi những hậu quả xấu nhất của COVID-19, bao gồm nhập viện, bị hội chứng COVID-19 kéo dài, và bị Hội Chứng Viêm Đa Hệ Thống Trẻ Em.
Điều nên làm lúc này là mọi người cùng góp sức đưa những thông tin có ích đến từng gia đình, từng ngôi nhà trong cộng đồng người gốc Việt tại Orange County, để thuyết phục họ cho trẻ em đi chích vaccine ngừa COVID-19, nhằm góp phần đẩy lui hoàn toàn chứng bệnh này ra khỏi cuộc sống. [đ.d.]
—–
Liên lạc tác giả: [email protected]