Thomas Saenz, President and General Counsel of MALDEF (Mexican American Legal Defense and Educational Fund)
Ghi chú của Biên tập viên: Giữa mùa đại dịch và những quan tâm dịch bệnh làm trì hoãn thời hạn chót của thống kê dân số, một nhà tranh đấu lão thành cho quyền bỏ phiếu có lý do để hi vọng và thấy có lợi cho nhóm người kém may mắn, đặc biệt người Latino, để họ có khả năng có tiếng nói đại diện.
Biên tập viên Pilar Marrero của EMS là tác giả cùng là phóng viên lão thành của La Opinion.
LOS ANGELES – Thomas Saenz, một trong số ít nhà tranh đấu cho quyền bỏ phiếu, tỏ ra lạc quan thấy rằng do đại dịch COVID-19, hoàn tất mẫu thống kê dân số – và gởi dữ liệu dùng để vạch lại khu vực bầu cử bị trì hoãn.
Hoãn thời hạn chót dùng dữ liệu để vạch lại khu vực bầu cử cho các ghế Hạ Viện và lập pháp tiểu bang sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến bầu cử trong vài tiểu bang, theo lập luận của các nhà cải cách vạch lại ranh giới khu vực bầu cử như nhóm Common Cause. Họ yêu cầu Quốc Hội duyệt lại thỉnh cầu hoãn bốn tháng của Cục Thống Kê Dân Số.
Saenz, chủ tịch và cố vấn của Mexican American Legal Defense and Educational Fund (MALDEF), xem sự trì hoãn này như một cách để chắc chắn có số đếm trong thống kê dân số chính xác hơn. Đó là vấn đề then chốt, ông lập luận, để đảm bảo có đại diện chính trị công bằng hơn, dù ở hội đồng quản trị khu học chính, hội đồng thành phố, lập pháp tiểu bang và khu vực bầu cử quốc hội – ngay cả bầu cử những chức vụ tép riu cấp địa phương.
Mặc dù tỷ lệ tự tham gia thấp trong vùng cư trú của người Latino, ông Saenz tin ở triển vọng có thêm đại diện Latino trong việc vạch lại ranh giới khu vực bầu cử toàn quốc vào năm 2021.
“Tỷ lệ thấp có thể đoán trước. Sự trì hoãn chẳng những giúp Cục Thống Kê Dân Số mà cả những nhóm như NALEO, tất cả chúng ta, thêm thời gian giúp dân chúng tham gia. Và càng có thêm thời gian, số đếm càng đầy đủ. Một số người cần thêm thời gian để được thuyết phục và với thời hạn bình thường, họ không làm được,” ông Saenz nói.
“Sẽ không bao giờ có được một Thống kê Dân số hoàn hảo vì Chính Quyền Trump là chính quyền nhìều chia rẽ nhất,” ông Saenz nói thêm. “Tuy nhiên, có thêm thời gian là một điều tốt.”
Ông Saenz đặt hi vọng vào số đếm thống kê dân số ở Texas, mà di dân Latino trong thập niên vừa qua tăng đáng kể. “Ngay cả khi tiểu bang không có đầu tư nào vào chương trình tiếp cận, có thể tiên đoán Texas có thể được thêm tới ba ghế đại diện mới trong Quốc Hội, và ít ra là một hoặc hai ghế đó là người Latino.” Ông tiên đoán phía lập pháp làm công việc vạch lại ranh giới khu vực bầu cử sẽ bị đẩy lui, ngoại trừ đảng Dân Chủ thắng bên lập pháp tiểu bang trong kỳ bầu cử sắp tới. Khi ấy, ông nói, sẽ là một ván cờ mới.
Mặt khác, California có thể mất một ghế nhưng ông Saenz nói, không phải là ghế của người Latino. “Tôi chờ xem một ghế hiện nay không phải người Latino trở thành Latino.” Và ông cũng chờ xem một bàn thắng ở Arizona và có thể một bàn thắng ở Illinois, vì số cư dân người Latino tăng ở hai tiểu bang này. “Illinois có một ghế đa số người Latino và tôi nghĩ sẽ thành hai, nếu dân số Latino ở đó tăng và tôi nghĩ số đó đã tăng. Đây có thể là đã tới lúc.
Vạch lại ranh giới khu vực bầu cử bắt đầu từ “số đếm phân bổ” đệ trình cho Tổng Thống vào ngày hoặc trước ngày 1 Tháng Giêng – tổng số cư dân của mỗi tiểu bang và số ghế trong quốc hội mà mỗi tiểu bang được phân bổ dựa vào số cư dân đó. Tổng số ghế là 435, nhưng dân số của mỗi tiểu bang là yếu tố quyết định thắng bại trong khu vực bầu cử mỗi 10 năm. Vạch lại ranh giới khu vực bầu cử dựa vào dữ liệu thống kê dân số thường bắt đầu từ ngày 1 Tháng Tư, hạn chót.
Vì đại dịch, tất cả vận hành của Thống Kê Dân Số bị trì hoãn. Cục Thống Kê Dân Số thỉnh cầu Quốc Hội gia hạn thời gian đệ trình dữ liệu cho Quốc Hội vao ngày 30 Tháng Tư, 2021, và trình cho tiểu bang ngày 31 Tháng Bảy, 2020.
Saenz thấy có tuơng lai khả quan trong sự trì hoãn phân bổ Đại Biểu Hạ Viện từ cuối tháng Mười Hai qua tháng Tư. Có thể một Tổng Thống mới sẽ nhậm chức và sẽ quan tâm tới di dân hơn trong việc phân định lại ranh giới khu vực bầu cử, ông Saenz nói.
Tháng Bảy năm ngoái, Chính Quyền Trump ký sắc lệnh chỉ thị các cơ quan thu thập “dữ liệu công dân” cho Cục Thống Kê Dân Số. Một việc mà nhiều người xem như hành động để các tiểu bang chia khu vực chỉ dựa trên số đếm của công dân – không có phần của di dân. Sắc lệnh lên tới Tối Cao Pháp Viện thì bị bác, cấm không được thêm câu hỏi về tình trạng công dân trong bảng câu hỏi Thống Kê Dân Số.
Trì hoãn dữ liệu tiểu bang cũng sẽ cho vị tổng thống mới cơ hội “ngăn chận hành vi có ác tâm” sử dụng dữ liệu công dân để loại trừ những người không phải công dân vào quá trình vạch lại khu vực lập pháp. “Một chính quyền mới có thể cố ý ngăn chận việc làm này. Nếu cần thêm thời gian để thu thập và đệ trình dữ liệu, họ không nên phí thời gian về sắc lệnh của tổng thống. Họ phải lo dành nguồn lực để tổng cộng những câu trả lời bảng câu hỏi, và không bắt các cơ quan đệ trình dữ liệu công dân cho Cục Thống Kê Dân Số.
Một lập luận chống lại trì hoãn dữ liệu là vạch lại khu vực sẽ trở thành một việc làm vội vàng. Và ở đây, một lần nữa, ông Saenz có một nhận định thực tiễn, “Texas luôn làm việc vội vàng vì lập pháp chỉ làm việc trong hai tháng – tháng Ba và tháng Tư – và họ có thời hạn chót sớm cho ứng cử viên năm 2022. Trong tình huống xấu nhất, họ có thể thay đổi hạn chót. Đối với chúng ta, sẽ rất phiền phức nếu có thử thách pháp lý trong việc tái phân bổ khu vực, nhưng không sao cả.”
Tại California, không phải lập pháp mà là một ủy ban được chỉ định để giám sát tái phân định khu vữc. Ông Saenz nói ủy ban phải làm vài việc trước khi dữ liệu được công bố, bắt đầu từ lấy lời khai của cộng đồng về những quan tâm của họ khi có được người đại diện. “Họ không biết những con số, cũng không thể lập bản đồ, nhưng họ có thể nói: “Chúng tôi không muốn phân chia khu này.”
Những người ủng hộ vạch lại khu vực đang lo toan cho Virginia và New Jersey vì hai bang này sẽ bầu cử lập pháp vào năm 2021. Ông Saenz nói có thể họ tổ chức cuộc bầu cử khi không có đường ranh mới. Vậy là một tai họa hay sao? Theo tôi thì không.”
Đối với ông Saenz, số tăng đáng kể của dân số người Latino từ một thập niên qua sẽ tạo cơ hội tốt để có thêm đại diện chính trị cho thập niên kế tiếp. Có thêm thời gian cho ông lý do để hi vong có một số đếm thêm chính xác
Pilar Marrero is a journalist and author with long experience in covering social and political issues of the Latino community in the United States. She is one of the foremost experts on immigration policy and politics in the US media world and has covered the issue extensively during her years as a reporter. Marrero is the author of the books “Killing the American Dream” and “El Despertar del Sueño Americano.” In October 2018, she was selected by her peers at CCNMA (Latino Journalists of California), as Latina Journalist of the Year.
